Trong đó có 32 di tích đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá – kiến trúc (gồm 7 di tích cấp quốc gia, 25 di tích cấp tỉnh) trên địa bàn 16 xã, thị trấn. Đặc biệt: xã Nghĩa Thịnh có 6 di tích; xã Nghĩa Đồng, xã Nghĩa Thái có 3 di tích; xã Hoàng Nam, xã Nghĩa Minh, xã Nghĩa Sơn, xã Nghĩa Phong, xã Nghĩa Bình, xã Nghĩa Lâm, xã Nghĩa Thành có 2 di tích…Những di tích có giá trị về kiến trúc cấu kiện gỗ: Đình Hưng Lộc xã Nghĩa Thịnh, di tích Nhà thờ Quần Liêu xã Nghĩa Sơn, Đền An Thịnh xã Nghĩa Thái… Với mảng chạm khắc 4 nụ cười tại Đình Hưng Lộc kiến trúc thời Hậu Lê thế kỷ XVII mang giá trị tiêu biểu ; nhiều di tích còn giữ lại nhiều cổ vật, di vật như di tích Đền chùa Đắc Thắng Thượng xã Nghĩa Minh, Đình đền chùa miếu phủ Hưng Nghĩa xã Nghĩa Thịnh còn lưu giữ được nhiều đạo sắc phong; Đền chùa Hạ Kỳ, Đền chùa Hải Lạng Trang, Đền chùa Hải Lạng xã Nghĩa Thịnh còn lưu giữ được nhiều đồ thờ cổ. 

 Bên cạnh giá trị lịch sử và kiến trúc, các di tích đều là những công trình văn hoá tâm linh thờ nhân thần như các vị vua, danh tướng từ thời Hùng Vương đến các triều đại Đinh, Lê, Trần như: Hùng Nghị đại vương, Quý Minh đại vương, Nam Hải đại vương, Chiêu Hải đại vương, Triệu Việt Vương, Trần Hưng Đạo, Phạm Cự Lượng… mà còn gắn với các di tích thờ danh nhân văn hoá của quê hương tiêu biểu như: Tiến sĩ Phạm Văn Nghị (xã Nghĩa Lâm), Cụ Doãn Khuê (xã Nghĩa Thành), Tiến sỹ Vũ Huy Trác, Đô úy Vũ Tuấn Dũng (xã Nghĩa Đồng), Tiến sỹ Đồng Công Viện (xã Nghĩa Thái, xã Nghĩa Thịnh), Tiến sỹ Phạm Nguyên Bảo,Tiến sỹ Phạm Đạo Phú (xã Hoàng Nam). ... tại các di tích đều phối thờ các tổ có công khai hoang, lấn biển lập nên làng, xã…

Nghĩa Hưng là một huyện giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, nơi diễn ra nhiều lễ hội đặc sắc. Một trong những lễ hội tạo nên diện mạo và điểm nhấn của văn hóa Nghĩa Hưng đó là lễ hội Đền chùa Hạ Kỳ xã Nghĩa Thịnh, Đền chùa Hà Dương xã Hoàng Nam của nhân dân miền thượng, đền thờ Phạm Văn Nghị, đền thờ Doãn Khuê của nhân dân miền hạ. Qua đó đã phản ánh được nguồn gốc hình thành vùng đất huyện Nghĩa Hưng, cái đẹp, giá trị thẩm mỹ, giúp con người hướng thiện. Lễ hội diễn ra nhiều ngày với nhiều giai đoạn, cách thức, đồ tế lễ, các linh vật thiêng, trò chơi, hoạt động văn hóa văn nghệ như hát chầu văn, diễn chèo… đã khẳng định sức sống dồi dào, sự phong phú trong đời sống tinh thần của cộng đồng, khẳng định một nhân sinh quan tiến bộ.

Trong những năm qua, công tác quản lý nhà nước về di tích lịch sử, văn hóa, bảo vệ cảnh quan di tích, tổ chức lễ hội có nhiều tiến bộ. Những chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, cũng như các quy định của pháp luật về di sản văn hóa được tuyên truyền sâu rộng tới toàn thể nhân dân. Do đó, nhận thức và ý thức trách nhiệm đối với việc bảo vệ, gìn giữ các di tích được nâng lên rõ rệt. Trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, tổ chức được giao nhiệm vụ quản lý di tích được nâng cao. Công tác chỉ đạo thực hiện các nội dung chuyên môn sát sao, cụ thể, có hiệu quả. Việc khoanh vùng bảo vệ di tích đã tạo cơ sở pháp lý cho việc quản lý và bảo tồn các di tích ở địa phương. Công tác tu bổ, tôn tạo từng bước đi vào nề nếp. Nguồn kinh phí của Nhà nước, kinh phí xã hội hóa từ các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp đã được thực hiện theo luật, đúng mục đích. Điển hình thực hiện tốt việc bảo vệ cảnh quan di tích trong huyện là các di tích lịch sử xã Nghĩa Thịnh, Hoàng Nam, Nghãi Thái, Nghĩa Phú, Nghĩa Lâm, Nghĩa Thành…

Gắn với lịch sử, giá trị văn hóa tâm linh qua các di tích ở Nghĩa Hưng vẫn luôn được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác từ đó đẩy mạnh tuyên truyền nhằm xây dựng, vun đắp giá trị bền vững chính là “tính thiêng” của mỗi di tích, tạo ra sự riêng biệt của di tích, thu hút du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái, tạo dấu ấn không thể phai mờ của người dân trong huyện được  sinh ra và lớn lên tại vùng quê yêu dấu, nơi luôn ngân tiếng chuông nhà thờ vào các buổi bình minh và tiếng chuông chùa vào những buổi hoàng hôn./.

Quyết định số 2330/QĐ-UBND ngày 17/10/2017 của UBND tỉnh Nam Định.QĐ phê duyệt kiểm kê di tích.pdf